Gwarantowany kredyt mieszkaniowy

Ustawa o gwarantowanym kredycie mieszkaniowym została podpisana przez prezydenta 15 listopada 2021 roku. Nowe przepisy mają wejść w życie pół roku po tym, gdy zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw. Oznacza to, że od 27 maja 2022 roku będzie można się starać o kredyt mieszkaniowy z wkładem własnym gwarantowanym przez państwo. Kto i na jakich zasadach może skorzystać z programu – to wyjaśniamy w poniższym artykule.

Kredyt bez wkładu własnego to jeden z kluczowych elementów pakietu zmian Polski Ład. Jest to program mający zwiększyć dostępność finansową mieszkań w naszym kraju. Jest wiele rodzin, które byłoby stać na regulowane comiesięcznej raty, mają jednak problem z zebraniem wymaganego wkładu własnego. Do nich adresowane jest to rozwiązanie – będą mogli kupić mieszkanie na kredyt, a państwo stanie się gwarantem wkładu własnego.

Na początku wyjaśnijmy kwestię, która wzbudza najwięcej nieporozumień. Omawiany program nie wprowadza systemu dopłat do kredytów. Różni się więc zasadniczo od Mieszkania dla Młodych oraz Rodziny na Swoim. Tym razem rząd zamierza jedynie występować jako gwarant, tzn. jeżeli doszłoby do problemów ze spłatą kredytu, państwo zwróci bankowi równowartość wkładu własnego.

Środki z kredytu z gwarantowanym wkładem będzie można przeznaczyć zarówno na nabycie mieszkania, jak i domu. Pokryją one 100% kosztu, przy czym kwota ta może być nawet wyższa niż sama cena, ponieważ będzie można wziąć kredyt również na wykończenie. Pożyczka będzie udzielona na minimalnie 15 lat, do tego tylko w polskiej walucie, co pozwoli unikać ryzyka analogicznego do tego, co działo się z kredytami frankowymi.

Dodatkowym atutem, dla tych, którzy planują powiększenie rodziny, jest tzw. spłata rodzinna. Jeżeli w okresie spłaty kredytu w gospodarstwie pojawią się kolejne dzieci, Bank Gospodarstwa Krajowego (obsługujący ten program) spłaci część zobowiązania. Przy narodzinach drugiego dziecka będzie to 20 tysięcy złotych, a przy trzecim i kolejnym – 60 tysięcy złotych.

Ustawodawca zdaje sobie sprawę, że tego typu programy mogą windować ceny mieszkań, w ustawę wpisał więc mechanizmy zabezpieczające. Pierwszy to limity cen dla finansowanych lokali (przeliczane na metry użytkowe). Drugi to upoważnienie Rady Ministrów do zmiany współczynników, na podstawie których te limity są wyliczane. W praktyce oznacza to więc, że Rada Ministrów będzie miała w ręku narzędzie do szybkiego reagowania na bieżąco na to, co się będzie działo na rynku.

Na beneficjentów programu nałożone następujące ograniczenia: kredyt z gwarantowanym wkładem własnym może zaciągnąć kredytobiorca, który nie posiada innego mieszkania. Ta zasada może być jednak uchylona, zależnie od liczby dzieci:

• przy dwóch – można mieć już mieszkanie o powierzchni do 50mkw,
• przy trzech – można mieć mieszkanie o powierzchni do 75 mkw,
• przy czterech – 90mkw;
• więcej niż czworo dzieci – brak limitów dla już posiadanego mieszkania.

Co istotne – w dniu spłaty kredytobiorca może być właścicielem już tylko tego jednego lokalu, kupionego z gwarantowanego kredytu.

Krytycy programu alarmują, że kredyty dostaną osoby niezdolne do ich systematycznej spłaty. Argument jest następujący: skoro ktoś nie jest w stanie zebrać wkładu własnego, nie jest też w stanie spłacać kredytu. Jednak realia pokazują, że nie jest to prawdą. Jeżeli ktoś nie zarabia naprawdę dużo lub nie dostał wsparcia od rodziny (pomocy od rodziców lub jakiegoś spadku), sporą część comiesięcznego budżetu musi wydawać na najem. Ten stały, wysoki koszt często uniemożliwia zebranie wkładu własnego w jakimś sensownym czasie. Właśnie tej grupie program ma pomóc w dojściu do własności.